Giá điện “Feed-in Tariffs “ là gì? Tính giá điện FiT như thế nào?

Thuật ngữ “Feed-in Tariffs “ (FiT) có từ những năm 70 của thế kỷ trước khi nói đến phát triển năng lượng tái tạo (NLTT). Thuật ngữ này đã được dùng ở châu Âu, Hoa Kỳ và hiện nay trên toàn thế giới. Về nguồn gốc ngữ nghĩa của FiT là từ tiếng Đức “Stromeinspeisungsgesetz (StrEG)” là luật cung cấp điện vào lưới điện của nước Đức, ban hành năm 1991 và được Anh ngữ hoá thành “electricity feed law” (luật bán điện vào lưới) và tiếp theo là sự ra đời của “feed-in tariffs”. Như vậy có thể hiểu là “feed-in tariffs” là giá bán điện năng (tariff) sản xuất ra từ nguồn NLTT được cung cấp vào (feed-in) hoặc bán cho lưới điện. Giá bán điện năng FiT còn có những tên gọi khác như: “Giá điện NLTT tiên tiến” “Advanced Renewable Tariffs (ARTs)”, hoặc “Giá ưu đãi NLTT” (Incentive Payments). Dù là tên gọi gì thì FiT vẫn được công nhận là một cơ chế chính sách thành công nhất trên thế giớiđể thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng nguồn NLTT.Giá điện FiT hàm chứa 3 yếu tố cốt lõi để phát triển nguồn NLTT là: (i) một sự đảm bảo để nguồn NLTT kết nối với lưới điện; (ii) một hợp đồng bán điện dài hạn; và (iii) một mức giá bán điện năng có lãi hợp lý cho nhà đầu tư. Xin tham khảo bảng PL1 &PL2  Giá điện FiT phân loại theo công nghệ phát điện, ví dụ giá điện năng lượng gió khác với giá điện năng lượng mặt trời, năng lượng địa nhiệt,..vv..Trong mỗi cônng nghệ phát điện, ví dụ công nghệ điện gió, giá điện FiT có thể khác nhau tuỳ theo quy mô dự án, vị trí lắp đặt có tốc độ gió m/s trung bình hàng năm khác nhau. Giá điện FiT cũng có thể được hiệu chỉnh định kỳ, ví dụ 5 năm.Sự thành công trên phạmvi toàn cầu của phát triển NLTT nhờ tác động tích cực của chính sách giá điện FiT được thể hiện qua các số liệu sau đây:

 *Một số nước ASEAN có giá điện FiT: Indonesia (2002); Thái lan (2006); Philippines (2008);Để tính giá điện FiT, tác giả đã xây dựng trình ứng dụng (TƯD)   “Feed-in Tariff Calculation Tool for Renewable Energy Resources” là một công cụ tính giá điện FiT cho các dạng NLTT. TƯD đã được ‘lập trình’ trong Excel và VBA (Visual Basic for Application) hoạt động trong môi trường Excel- Microsoft Office 2007.Ghi chú: do các “Objects” của Excel và VBA không có ‘font’ Việt ngữ nên các tên gọi, các tham số, các giả thiết và các giải thích bên trong objects phải dùng Anh ngữ.TƯD dựa trên bảng tính của Dr. James White (USA) và có sử dụng các dữ liệu, các giả thiết lấy từ số liệu thống kê NLTT của 53 bang nước Mỹ năm 2006. Các dữ liệu này là nguồn tham chiếu bổ ích khi tính giá FiT cho các dự án NLTT ở Việt Nam [2].

TƯD chỉ gồm 4 trang màn hình, thiết kế đơn giản với các menu và nút điều khiển tương tác giữa các trang, rất thuận tiện cho người sử dụng. Xin xem hình 1 dưới đây:

TƯD tính giá FiT cho các dạng NLTT:‘Solar PV<100kW’; ‘Solar PV>100 kW’; ‘Concentrating Solar Central Plant’; ‘Wind < 100 kW’; ‘Wind 100 kW to 1MW’ ; ‘Wind > 1MW’; ‘Biochar Downdraft Gasifier’; ‘Geothermal’ và ‘Biomass’. Trong TƯD có cài đặt sẵn số liệu & giả thiết tham chiếu (lấy từ bang Indiana, USA có một vài nét tương đồng về số lượng điện thương phẩm của VN) để người dùng TƯD tham khảo.TƯD đưa ra các kết quả chính sau đây: giá FiT bán điện vào lưới ($/kWh); tác động của giá FiT đến giá điện chung; phụ phí hàng tháng (do giá FiT) cho mỗi công tơ tư nhân ($/tháng); tỷ suất lợi nhuận (ROI) của nhà đầu tư (%/năm); giảm khí thải CO₂ (tấn/năm);..vv…Tất cả các khảo sát nói trên được tính trong một chu kỳ thời gian, ví dụ 20 năm (xin xem trang 3 & 4 hình 1) Lời bình ngắnDù có thừa “quyết tâm”, “tổng sơ đồ phát triển, định hướng & tầm nhìn”, “chỉ tiêu 5% NLTT đến 2020…2025” và “đỉnh cao trí tuệ” …vv.. đến mấy, nhưng thiếu chính sách giá điện FiT, Việt Nam cũng khó có thể phát triển NLTT . Người viết sẵn sàng thảo luận, cung cấp các tài liệu liên quan đến FiT và TƯD “Feed-in Tariff Calculation Tool for Renewable Energy Resources” đến bạn đọc có yêu cầu.   

Tài liệu tham khảo